Pruga Bosanska Rača – Bijeljina – Ugljevik (Bosanska Mez

[cira-1]

Namerno sam ovu tzemu stavio ovde. Jeste da le pruga u reoublici Srpskoj, ali pripada Direkciji Beograd.

Pruga Bosanska Rača – Bijeljina – Ugljevik (Bosanska Mezgraja)

Na tom mestu nalazi se naselje na levoj i desnoj obali Save. Sa desne obale Save Austro – Ugarska vojska je najvećim delom izgradila dekoviljsku prugu koloseka 0,60 m od Rače do Ugljevika u dužini 44 km, radi eksploatacije uglja iz Ugljevika, odnosno njegovog prevoza do Save kod Bosanske Rače.


Slike sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)

Ubrzo posle aneksije Bosne i Hercegovine od strane Austro-Ugarske Postaju sve jasnije stvarne namere i razlozi okupiranja ovih prostora. Tako počinju širom Bosne i Hercegovine da se otvaraju rudnici za eksploataciju uglja i drugih sirovina iz nedara aneksirane države.

Da bi se ta eksploatacija mogla obavljati na što efikasniji i brži način bilo je potrebno uraditi bolje komunikacije i time omogućiti lakši i brži prevoz. Tako je Austro-Ugarska za vreme svoje vladavine Bosnom i Hercegovinom sagradila oko 700 kilometara pruge. I uzduž i popreko Bosne i Hercegovine građeni su putevi od strateškog značaja za Monarhiju. Tako je i na obroncima Majevice, tačnije rečeno u Ugljeviku krajem 18 veka otvoren rudnik uglja.


Slike sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)

Priča o pruzi počinje 1899. godine kada je u Ugljeviku otvoren rudnik mrkog uglja. Ugalj se potrošačima u Bijeljini prevozio konjskim i volovskim kolima. Ako se uzme u obzir da su jedna zaprežna kola mogla da povuku oko 500 kg uglja i da ga odvezu do Bijeljine ili Rače, to znači da je za vagon uglja, koliko je tada iznosila proizvodnja, bilo potrebno angažovanje oko 20 kiridžija dnevno. U takvim uslovima rudnik nije imao šansu da se razvija.


Stari Ugljevik - panorama. Sa foruma TheMinerUgljevik

Nastaviće se

[cira-1]

Tek 1916. godine, u jeku Prvog svetskog rata, Austro – Ugarska smatrajući da je porazila Srbiju počinje radove na izgradnji pruge koja bi vodila od Ugljevika, preko Bijeljime do Bosanske Rače. Zanimljiv je podatak, da su za izgradnju pruge Austrougarske vlasti angažovale i ruske zarobljenike.

Pruga je završena 1918. godine, prema nekim izvorima i 1917. godine (sigurno je deo od Bijeljine do Ugljevika završen tek 1918. godine, ali moguće je da je pruga od Bijeljine do Rače proradila još 1917.

Austrougarska vojska je za sam rad u rudniku i za prevoz do Rače dovela 8 lokomotiva koloseka 0,60, 3 dvoosovinske polovne i 5 novih troosovinskih lokomotiva serije RIIIc. Pruga je u početku bila namenjena za prevoz uglja u malim rudarskim vagonima. Završetkom rata, pošto ova pruga jedino ima dodir sa Srbijom, ona je pripala Direkciji Beograd. Formiranjem Kraljevine SHS saobraćaj na ovoj pruzi počinje da se odvija „punom parom“ i služi pored prevoza uglja, takođe i za prevoz putnika

Izgradnjom pruge do Rače i stanice sa utovarnom rampom u Ugljeviku omogućen je veći kapacitet otpreme uglja, a naročito onima koji su ga dobijali vodenim putem – Savom. To se odrazilo na naglo povećanje proizvodnje u 1919. godini.


Ugljevik sa utovarnom rampom - Sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)

Ubrzo po završetku Prvog svetskog rata ova pruga, pošto je jedino imala spoj sa Srbijom, pripala je Direkciji Beograd. Zbog povećanja proizvodnje uglja, a postojeća pruga to nije mogla da prati, Direkcija Beograd je ovu prugu morala da zameni kolosekom 0,76 m.


Sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)


Sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)

Ovu rekonstrukciju pruge izvršila je Sekcija u državnoj režiji od juna 1920. godine do jula 1922. godine. Puštena je u saobraćaj meseca jula 1922. godine, a koštala je 3.143.500 ondašnjih dinara.

Stanica Bijeljina – Kolekcija Ilić Ivica


Nastaviće se

[cira-1]

Do još lakše i brže otpreme uglja potrošačima preko Save došlo je 1927. godine izgradnjom viseće dvoužetne žičare od Bosanske Rače do Sremske Rače, duga 4200 m, sa kapacitetom 60 tona na sat. Na oba kraja bili su bunkeri za ugalj, sa 500 tona sadržine. Žičara je zbog terena imala lomljenu trasu sa jednom ugaonom stanicom. Tako je bila omogućena veća isporuka uglja železnici, koja je tada bila rudnikov glavni potrošač. Ova žičara je uništena u Drugom svetskom ratu i nikad nije bila obnovljena.


Stari Ugljevik - Sa foruma TheMinerUgljevik.

Od Šida do Sremske Rače pruga je bila izgrađena kao vicinalna još 1912. godine. Njena namena je bila lokalnog, ali u prvom redu za eksploataciju bogatih naslaga šljunka sa obale Save. Radi ovog zadatka bio je izgrađen poseban industriski kolosek.

Samo mesto Sremska Rača bilo je izgrađeno na terenu koji je bio lako plavljen. Zbog toga je nastala potreba da se celo mesto iseli na sigurniji teren, pa je to i učinjeno.


Borzigova tender lokomotiva u Bosansko Rači 1930. godine. Snimio Stevan Jostović.

Da bi se za vreme poplava, odnosno, kada je velika količina vode u Savi, izbegao prekid saobraćaja, izgrađeno je produženje pruge od Sremske Rače do Save od tri kilometra po sigurnijem terenu. Pruga je završena aprila 1926. godine i tu je trebalo da se uključi u predviđeni most. Međutim, most je izgrađen oko 400 metara dalje od toga mesta uzvodno, pa je pruga morala da se produži za tih 400 m.

Most preko Save u Rači izgrađen je i svečano otvoren na Vidovdan 1934. Godine. Originalno ime mosta bilo je „Most Kraljice Marije.”


Most u Rači – Foto Ilić Ivica 08. 05. 2009.

Zbog proširenja rudnika „Ugljevik” pruga- je 1939.- Godine produžena do Bosanske Mezgraje preko Bogutovog Sela. U toku Drugog svetskog rata, partizani su često, da bi onemogućili proizvodnju i otpremu uglja, napadali vozove i minirali prugu. Nakratko, ovaj kraj je i oslobođen 1943. godine i partizanska vlast uspostavila je proizvodnju uglja i železnički saobraćaj. Poćetkom marta 1944. godine jake okupatorske snage ponovo su zauzele Bijeljinu i Ugljevik.

Nakon povlačenja okupatora, isti uništili su sve što se moglo uništiti. Pruga od Bosanske Rače do Ugljevika je oštećena, a krak pruge od Modrana (Ugljevičkog) do Bosanske Mezgraje potpuno je uništen, tako da se morao graditi novi.


Bosanska Mezgraja - sa sajta kolonabb.com (Stari Ugljevik)ž

Nastaviće se

[PECELJ]

Stara slika Bosanske Rače :

155_001-1.JPG (63.86 KiB) Pogledano 11387 puta

[PECELJ]

Pristanište na Savi u Bosanskoj Rači.

Ugalj dopremljen iz Ugljevika i Bos.Mezgaje pretovarao se na brodove i dalje vršio transport rečnim putem.

Bos.raca -11.JPG (120.38 KiB) Pogledano 11387 puta

[PECELJ]

Trasa ove pruge :

Mapa Bos.raca-Ugljevik -11.JPG (46.21 KiB) Pogledano 11358 puta

Izvor :K.Chester-N.G. of BiH

[PECELJ]

Redovi vožnje

Predratni :

1938.god.

1938 img084-kopija_zps733bb598.jpg (103.76 KiB) Pogledano 11358 puta

1939.god.

p1100059wd3 39g.jpg (100.33 KiB) Pogledano 11358 puta

[PECELJ]

Posleratni :

1957.godina

p1100064dq4 57g.jpg (119.32 KiB) Pogledano 11358 puta

table131.jpg (47.37 KiB) Pogledano 11358 puta

Izvor : razni forumi(g.sebral, g.mali.paja i dr)

[PECELJ]

Najveće dozvoljene brzine vozova na pruzi Bijeljina-Bosanska Mezgaja 1967.godine :

Doz.br.1967 Bijeljina-Bosanska Mezgaja.JPG (3.1 KiB) Pogledano 11324 puta

Najveće dozvoljene brzine vozova na pruzi Modran - Ugljevik 1967.godine :

Doz.br.1967 Modran-Ugljevik.JPG (2.27 KiB) Pogledano 11324 puta

[PECELJ]

Železnička stanica Bijeljina :



Izvor : iz kolekcije g.cire-1