Pruga uskog koloseka Mladenovac-Aranđelovac-Lajkovac

[admin]

Dijagram pruge Lajkovac-Aranđelovac-Mladenovac.



http://www.google.com

[cira-1]

Za ovu temu iskoristiću lep članak našeg uvaženog gospodina Jovanla i postaviću uz tekst par fotografija.

PRUGA UZANOG KOLOSEKA MLADENOVAC - ARANĐELOVAC

Prva vožnja na relaciji Beograd – Niš – Beograd, je izvedena 23. avgusta 1884, a putnici su većinom bili poslovni ljudi iz Beča, Budimpešte i Pariza, koji su u Lapovu ugošćeni doručkom, a u Nišu banketom. Izgradnjom ove pruge izgradjena je 1882 godine železnička stanica u današnjem Mladenovcu koja se u početku zvala Međulužje.
Mladenovac je nastao po izgradnji železnicke pruge i kafane "Kosmaj" (danasnja "Stara mehana") pored železnicke stanice oko, kojih se razvijalo naselje.

Prva razglednica Mladenovca:

mladenovacstanicaizdanjxx6.jpg (107.67 KiB) Pogledano 19302 puta

Desetak godina kasnije, 1893. godine ukazom Aleksandra Obrenovica Mladenovac je proglasen za varošicu. Trgovci i zanatlije sa drugih prostora naseljavaju se u ovu varošicu, čime počinje izgradnja trgovačkih i zanatskih radnji i stambenih kuca.
Osnovna škola izgrađena je januara 1895. godine i imala je 32 đaka.
Mladenovac je dobio ime po selu u čijem ataru je podignut. Inače, legenda kaže da je 200 godina posle kosovskog boja u ove krajeve sa Kosova došao Mladen sa svoja dva brata Vlajkom i Rajkom, a mesta gde su stvorili potomstvo su Mladenovac, Vlaška i Rajkovac.
Kako su se zanatstvo i trgovina brzo razvijali javila se potreba da se uvede pazarni dan (petak). Od 1895. do 1908. osnovana su i četiri novčana zavoda, a 1904. izgrađena i pruga uskog koloseka Mladenovac - Aranđelovac, duga 32 km.

Stanica Mladenovac 1936 godine:


U privrednom programu iz 1897. godine predviđalo se građenje železnice u gotovo svim krajevima Srbije kao i istraživanje rudnih nalazišta i njihova eksploatacija. Jedna od važnijih železničkih linija iz tog programa bila je pruga od Mladenovca preko Misače do Aranđelovca. Kao važan trgovački centar tog dela Srbije, bilo je neophodno povezati Aranđelovac sa glavnom prugom Beograd-Niš. Planirano je da se ova pruga kasnije produži preko Lazarevca do Valjeva sa jedne strane i dalje ka Jadranskom moru sa druge strane. Za deo pruge od Mladenovca do Aranđelovca, sa trasiranjem, obeležavanjem, izradom predmera i predračuna otpočelo se 1900. godine. Prugu je gradilo domaće preduzeće „ Zadruga za podizanje zgrada“ i bila je podeljena na dve sekcije sa sedištem u Mladenovcu i Aranđelovcu. Pruga je puštena u javni saobraćaj u prvo vreme samo za teretni saobraćaj 10.11.1904. ( 28.10. po starom kalendaru). Na ovoj pruzi bile su svega četiri stanice: Grabovac, Kopljare, selo Banja i Aranđelovac i dva stajališta: Belo Polje i Orašac.

[jovanla]

.

PRUGA MLADENOVAC-ARANDJELOVAC – LAJKOVAC


Kako pruga Zabrežje – Valjevo nije bila u potpunosti završena, jer nije pošljunčena, to prolazak prvog voza kroz Lajkovac nije značio i početak redovnog saobraćaja. Tih prvih dana voz je saobraćao tek svakog drugog dana i to ne celom trasom. Prvi vozovi su bili mešoviti, jer su istovremeno prevozili i putnike i robu u putničkom, odnosno teretnom saobraćaju.Probna vožnja se obavlja sve do 19. aprila 1909. godine kada je stupio novi red vožnje i tako počeo redovan saobraćaj putničkih vozova, iako su vozovi i dalje bili, uglavnom, mešoviti, sastavljenmi od putničkih i teretnih vagona. Prvi voz iz Valjeva je polazio u 5.15, a stizao u Zabrežje u 9.15 pre podne. Iz Zabrežja je polazio u 11 pre podne, a dolazio u Valjevo u 2.30 po podne. Prvi šefovi stanice bili su u: Jabučju – Boža Lazarević, u Lajkovcu – Dušan Trifković i u Slovcu – Svetozar Đukić, a za njim Miodrag St. Pavlović

Severnu granicu Srbije činile su tada reke Sava i Dunav. Pošto je, zavođenjem carinskog rata 1906. godine od strane Austro Ugarske, granice bila zatvorena za izvoz to i ova pruga nije imala odgovarajuću rentabilnost. Kako je u zimskiм mesecima Sava bila često zaleđena, pa bi prestajala rečna plovidba i prekidana veza sa Beogradom, to su Valjevski poslanici u skupštini često morali da ‘’ brane ‘’ značaj ove pruge. Sve te okolnosti diktirale su potrebu što hitnije izgradnje pruge od Lajkovca do Aranđelovca ( čije je obeležavanje započeto još u proleće 1904. godine) i povezivanja sa postojećom prugom Aranđelovac – Mladenovac, koja je predata saobraćaju još 10. novembra 1904. godine. Ova pruga bi prolazila pored bogatih nalazišta lignita, nemetala, mermera i drugih ruda i povezivala bi bogatu kolubarsku dolinu sa prugom Beograd- Niš, preko koje bi omogućavala izvoz prema Solunu.

Obeležavanje trase Aranđelovac – Lajkovac, ove pruge završeno je aprila 1907. godine i 5. maja već održana licitacija. Pruga je ustupljene najjeftinijem ponuđaču iz Smedereva 6. juna 1907. godine koji je radio samo donji stroj i završio ga početkom 1909. godine. Gornji stroj izgradila je Direkcija za građenje. Dužina pruge iznosila je 42 km. Glavnom saobraćaju predata je 23. juna 1910. godine.

Ovom prugom su se dovezli beogradski studenti ekskurzanti sa profesorom doktorom Jovanom Erdeljanovićem u leto 1910. godine iz Šumadije u selo Lajkovac, gde su ispitivali i zabeležili važnu etnološku građu o ovom selu .


.

[ivanjz]

Red vožnje na pruzi Mladenovac-Lajkovac-Aranđelovac iz sedamdesetih godina.

[ivanjz]

Deo karte trase pruge Lajkovac – Aranđelovac – Mladenovac, od
železničke stanice Lazarevac do stanice Rudovci.

lazkart-1.jpg (164.78 KiB) Pogledano 19348 puta

Na karti:

1 - železnička stanica Lazarevac
2 - rasputnica Golubaša
3 – ukrsnica Zeoke
4 – železnička stanica Baroševac
5 – železnička stanica Rudovci

[ivanjz]

Deo karte trase pruge Lajkovac – Aranđelovac – Mladenovac, od
železničke stanice Partizani(Darosava) do stanice Kopljare.

arandjel.jpg (175.59 KiB) Pogledano 19348 puta

Na karti:

6 - železnička stanica Darosava(Partizani)
7 - železnička stanica Bukovik
8 – železnička stanica Aranđelovac
9 - železnička stanica Selo Banja
10 – železnička stanica Kopljare

[ivanjz]

Evo karte preostalog dela trase nekadašnje pruge uskog koloseka
Lajkovac – Aranđelovac – Mladenovac, od železničke stanice Kopljare
do železničke stanice u Mladenovcu.

kartkoplj1.jpg (139.1 KiB) Pogledano 19348 puta

Na karti:

10 - železnička stanica Kopljare
11 - železnička stanica Grabovac
12 – železnička stanica Mladenovac

[ivanjz]

Visinska mapa pruge Mladenovac – Aranđelovac – Lajkovac prikazana je
na slici dole.

mapavisin-4.gif (9.42 KiB) Pogledano 19348 puta

Iz mape se vidi da je prevojna tačka na ovoj pruzi bila stanica u
Aranđelovcu. Između stanica Grabovac i Kopljare visinska razlika je 86
m, pa je na ovom delu bio uspon od 17 promila, a između Kopljara i Sela
Banje 14. Od Aranđelovca do Darosave pad je iznosio 15 promila. Tipični
Šumadijski reljev. Zanimljivo je da na ovoj pruzi nije bilo tunela.

[ivanjz]

Sdž361 je napisao:

Evo šeme postaje Beli Brod sa mostom gde se vidi i kakav je položaj puta.



Između stajališta Beli Brod i železničke stanice Lazarevac postojalo je i
stajalište u selu Petki u km 69 + 115. Selo Petka prostire se sa
leve strane Ibarske magistrale iz pravca Beograda, celom dužinom od
Lazarevca do Ćelija.



Na katastarskom planu dela Petke, pre rata, vidi se ucrtani i koloseci
železničke stanice u Lazarevcu.

[ivanjz]

Prva železnička stanica od Lajkovca u pravcu Mladenovca i Aranđelovca
bila je stanica Lazarevac, čiji je raspored koloseka prikazan na slici
dole.



Današnji izgled bivše želežničke stanice Lazarevac na pruzi uskog
koloseka, prikazana je na slikama dole.